Μοναχικότητα ή Μοναξιά;

Το παρακάτω δοκίμιο αναφέρεται στους μοναχικούς ανθρώπους και τονίζει τα αίτια της κατάστασής τους και υποδεικνύει σωστούς τρόπους διαχείρισής τους απ’ τους γύρω τους.

Τι είναι η μοναχικότητα;

Με τον όρο μοναχικότητα εννοούμε την κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο επιλέγει να ζει μόνο του εν αντιθέσει μ’ έναν κοινωνικό άνθρωπο που ζει μέσα σ’ ένα σύνολο.

Διαφορές μοναχικότητας και μοναξιάς

Πολλοί άνθρωποι μπερδεύουν αυτές τις δυο ορολογίες, γιατί νομίζουν ότι μόνος άνθρωπος σημαίνει το ίδιο με τον μοναχικό. Δεν είναι έτσι όμως. Άλλο μοναχικότητα κι άλλο μοναξιά. Ας δούμε τις διαφορές τους παρακάτω: Βασική ένδειξη της μοναχικότητας αποτελεί η προσωπική επιλογή του ατόμου, ενώ τη μοναξιά ο άνθρωπος δε την επιλέγει. Στη μοναχικότητα όπως αναφέρθηκε και στον ορισμό πιο πάνω το άτομο επιλέγει να μην εντάσσεται σε ομάδες τις περισσότερες φορές για προσωπικούς του λόγους που θ’ αναλυθούν στη συνέχεια, ενώ μόνο μπορεί να καταλήξει και υπ’ ευθύνη του, αλλά και από υπαιτιότητα των άλλων. Στη μοναξιά επίσης καλλιεργούνται και διάφορα αρνητικά συναισθήματα που οδηγούν σε κατάθλιψη, ενώ ένας μοναχικός άνθρωπος νιώθει ευτυχής που ‘ναι μόνος του και φροντίζει να την επιδιώκει. Ακόμα η μοναχικότητα δεν αποτελεί συνέπεια κοινωνικής απομόνωσης, όπως η μοναξιά. Οι λόγοι για τους οποίους κάποιος προτιμά να ‘ναι μόνος του αναλύονται παρακάτω.

Λόγοι επιλογής της μοναχικότητας

Πρώτον από άποψη προσωπικής επιλογής ένας άνθρωπος προτιμά να ‘ναι μόνος του επειδή του αρέσει να κάθεται σπίτι και ν’ ασχολείται μόνο μ’ αυτά που τον ευχαριστούν. Άλλοι λόγοι ακόμα πιο σημαντικοί είναι ότι μπορεί να νιώθει πως δεν τον ικανοποιούσαν κάποιες παρέες είτε επειδή δεν ταίριαζε μαζί τους είτε για χίλιες δυο αιτίες και γενικότερα μπορεί να αισθάνεται άβολα μέσα στην ομάδα και να θέλει απλά να βρει την ησυχία του. Μπορεί επίσης να είναι και υπέρ της ιδιωτικότητας και να πιστεύει ότι έτσι θα λύσει το πρόβλημά του. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση συναναστροφής μ’ ένα/μία ερωτικό/ή σύντροφο. Πολλοί άνθρωποι καταλήγουν μοναχικοί είτε επειδή δεν ικανοποιούνταν τα κριτήρια με τα οποία τον/την απέκτησαν είτε γιατί απλούστατα επέλεξαν να μην παντρευτούν. Άλλο κριτήριο αποτελεί επίσης και η αγοραφοβία που μπορεί να έχει κανείς, κάτι που το παθαίνουν κυρίως όσοι δεν έχουν δουλέψει ποτέ στη ζωή τους μ’ αποτέλεσμα να μην κοινωνικοποιούνται.

Αποτελέσματα μοναχικότητας

Τ’ αποτελέσματα που επιφέρει αυτή η κατάσταση είναι τα περισσότερα αρνητικά: Δεδομένης της ανεργίας του ατόμου που αναφέρθηκε παραπάνω μ’ αποτέλεσμα τη μη ένταξή του στο κοινωνικό σύνολο, το άτομο γίνεται ιδιαίτερα κλειστό και πιο πολύ εγωιστής/ρια απέναντι στους άλλους, στάση που αναπτύσσουν κατά κύριο λόγο τα μοναχοπαίδια κι αυτό, γιατί δεν έχουν μάθει να μοιράζονται πράγματα με τον άλλον. Η μοναχικότητα επιπροσθέτως επιφέρει και μεγάλη εσωστρέφεια με συνέπεια το άτομο να ‘ναι μονίμως ντροπαλό και να μην εκδηλώνει τα συναισθήματά του. Ένα άλλο συναίσθημα που προκαλείται είναι ο έντονος εγωκεντρισμός και η εγωπάθεια κι αυτό γιατί το άτομο θεωρεί ότι τα πάντα στρέφονται γύρω του, παρόλα αυτά υπάρχουν και ορισμένα θετικά της μοναχικής ζωής που αναλύονται εν συνεχεία.

Θετικά του μοναχικού βίου

Το να είναι κανείς μοναχικός μπορεί να μην είναι ό,τι καλύτερο, όμως έχει και κάποια θετικά: Πρώτον αυτός που είναι μόνος του είτε από προσωπική επιλογή είτε όχι ησυχάζει από αυτά που τον βασανίζουν ψυχολογικά. Ακόμα ο μοναχικός άνθρωπος μπορεί να μην αντικατοπτρίζει απαραίτητα τους ανωτέρω τύπους ανθρώπων που αναφέρθηκαν, αντιθέτως μπορεί να κρύβεται κι ένας καλός άνθρωπος. Επιπλέον το άτομο έχει περισσότερο χρόνο ν’ ασχοληθεί με τον εαυτό του και μ’ αυτά που τον/την ευχαριστούν χαρακτηριστικό που είναι κοινό με τη μοναξιά. Επίσης μένει σ’ επαφή με τα όποια του συναισθήματα, πράγμα που μπορεί να μην του άφηνε το περιθώριο να το κάνει η συμβίωση με άλλους και το βασικότερο... κάνει αυτό που θέλει χωρίς να τον/την ενοχλεί κανείς.

Τρόποι διαχείρισης ενός μοναχικού ανθρώπου

Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι να διαχειριστούμε τους μοναχικούς ανθρώπους που είναι οι εξής: Πρώτα απ’ όλα όταν βλέπετε κάποιον να σας αποφεύγει μην πάει ο νους σας μόνο στ’ ότι μπορεί να μη σας θέλει, μπορεί να παίζει κι αυτό το κριτήριο ρόλο. Μην του παραπονιέστε γιατί είναι έτσι, γιατί το γεγονός ότι μπορεί για σας να μην είναι ευχάριστο θέαμα, εκείνος/η μπορεί να νιώθει ευτυχής. Όπως και στην περίπτωση της κοινωνικοποίησης έτσι κι εδώ μην επιμένετε, γιατί όσο και να προσπαθείτε δε θα καταφέρετε να τον/την αλλάξετε. Μην παραξενεύεστε όταν βλέπετε κάποιον/α κάπου μόνο του/της, γιατί μπορεί αυτό να τον βοηθάει να ξεχάσει κάποιο προσωπικό του πρόβλημα ή πόνο που έχει βιώσει. Κυρίως όμως μην τον εμπιστεύεστε εύκολα, όπως και κάθε άνθρωπο κι αποδεχτείτε τον έτσι όπως είναι. Μην επιχειρήσετε να τον κάνετε ή να τον εντάξετε σε μια ομάδα, γιατί το πιθανότερο είναι να μην ανταποκριθεί και να σας βρει δικαιολογία για να φύγει.

Εν κατακλείδι

Συνοψίζοντας αξίζει και πάλι να τονίσουμε ότι η μοναχικότητα είναι μια δύσκολη κατάσταση για τους περισσότερους ανθρώπους, αλλά κι αυτοί που τυγχάνει να είναι μοναχικοί χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή, όπως και οποιαδήποτε άλλη σχέση μεταξύ ανθρώπων.

Δημιουργός δοκιμίου: Γιάννης Μπάτσης, φοιτητής Διαχείρισης πολιτισμικού περιβάλλοντος και νέων τεχνολογιών