Τα οφέλη της ποίησης

Το παρόν δοκίμιο αναφέρεται στο θέμα της ποίησης, στα είδη της, στις προϋποθέσεις της, για να γράψει κανείς ποίημα, καθώς και στα οφέλη που αυτή μας προσφέρει.

Τι είναι ποίηση;

Με τον όρο «ποίηση» νοείται το λογοτεχνικό εκείνο είδος που χρησιμοποιείται για την έκφραση συναισθημάτων, έχει συγκεκριμένο μέτρο και είναι πιο σύντομο σε σχέση με τον πεζό λόγο και διακρίνεται σε πολλά διαφορετικά είδη.

Είδη ποίησης

Ανάλογα με το είδος ποίησης, χωρίζεται σε:

• Επική που πήρε τ’ όνομά της απ’ τα ομηρικά έπη τα οποία εξιστορούσαν ηρωικά κατορθώματα.
• Λυρική που επίκεντρό της ήταν το συναίσθημα μέσα από τα καθημερινά προβλήματα.
• Δραματική που περιέγραφε γεγονότα σε μορφή δραματική. Κύριες υποκατηγορίες της ήταν η αρχαία τραγωδία, η κωμωδία και η σάτιρα.

Πηγαίνοντας στη σύγχρονη ποίηση

Από πλευράς σύγχρονης ποίησης έχουμε τ’ ακόλουθα ρεύματα: 

• Τον Ρομαντισμό όπου το συναίσθημα κυριαρχεί πέρα απ’ τα όρια της λογικής
• Τον Παρνασσισμό, ένα ρεύμα που αναπτύχθηκε στη Γαλλία και επικράτησε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία το διάστημα 1850-80
• Τον συμβολισμό που βασίζεται στη μουσικότητα των στίχων με σκοπό τη συγκίνηση του αναγνώστη.

Διαφορές ποίησης και πεζογραφίας

Το ύφος ενός ποιήματος είναι συνήθως λυρικό, ενώ αυτό της πεζογραφίας πιο πεζολογικό. Επίσης τα ποιήματα έχουν μέτρο και συνήθως ομοιοκαταληξία, για την οποία γίνεται λόγος στη συνέχεια.

Ακόμα τα περισσότερα λογοτεχνικά αφηγήματα είναι σε συνεχή λόγο, ενώ τα ποιήματα αποτελούνται από συγκεκριμένο αριθμό στροφών.

Η ποίηση επίσης εντάσσεται και σε αντίστοιχα λογοτεχνικά ρεύματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, ενώ στα πεζογραφήματα το μόνο που αλλάζει είναι το είδος τους, δηλαδή άλλοτε πρόκειται για μυθιστόρημα, άλλοτε γι’ αυτοβιογραφία κ.ο.κ.

Υπάρχουν διαφορές και ως προς τη γλώσσα, κάτι που όπως και η ομοιοκαταληξία είναι υποκειμενικό. Δηλαδή η γλώσσα που θα χρησιμοποιηθεί απ’ τον ποιητή είναι αποκλειστικά δικό του θέμα.

Ας μην ξεχνάμε όμως ότι η πεζογραφία τηρεί ορισμένους κανόνες, ενώ η ποίηση σπανίως. Πώς όμως μπορεί κάποιος ν’ ασχοληθεί με το εν λόγω λογοτεχνικό είδος; Παρακάτω δίνονται μερικές προϋποθέσεις.

Βασικές προϋποθέσεις για τη συγγραφή ποιημάτων

Πρώτα απ’ όλα σε κάθε λογοτεχνικό είδος χρειάζεται έμπνευση, με τη διαφορά ότι θεωρείται ευκολότερη στην πεζογραφία.

Επιπλέον ο υποψήφιος ποιητής/συγγραφέας μπορεί ν’ ανακαλύψει το ταλέντο του ακόμα και μέσα από σχολικά διδάγματα και προσωπικά του βιώματα που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανακάλυψη των δεξιοτεχνιών του.

Βασικότερο όλων είναι το να το θέλει και να το νιώθει μέσα του, γιατί αν δε συμβαίνει αυτό τότε δεν έχει κανένα νόημα να προσπαθεί. Σε τι μας ωφελεί τελικά η ποίηση; Ακολούθως τονίζονται τα βασικότερα οφέλη της.

Οφέλη της ποίησης

Διαβάζοντας ή και γράφοντας κάποιος ποιήματα εκφράζει τα συναισθήματά του, γιατί η ποίηση όπως και η μουσική αποτελεί τρόπο έκφρασης.

Επιπροσθέτως, κάποιος που θέλει να προσεγγίσει μια κοπέλα κυρίως ερωτικά μπορεί να της αφιερώσει ένα, είτε δικό του είτε όχι, γιατί αποτελεί και τρόπο προσέγγισης.

Όμως αυτό που πρέπει να προσέξει ένας οποιοσδήποτε δημιουργός είναι το κοινό στ’ οποίο θα τ’ απευθύνει, γιατί μπορεί κάποιος απ’ τη ζήλια του να θέλει να του αφιερώσουν κι εκείνου, πόσο δε μάλλον να κλέψει τα πνευματικά δικαιώματα, παρουσιάζοντας την ξένη δουλειά ως δική του. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο προτού προχωρήσει σ’ οποιοδήποτε βήμα χρειάζεται πρώτα να κάνει κατοχύρωση πνευματικής ιδιοκτησίας.

Ορισμός ομοιοκαταληξίας

Η ομοιοκαταληξία είναι ο τρόπος με τον οποίο ένας στίχος ακούγεται ομόηχος με τον επόμενο ή το μεθεπόμενο και όπως αναφέρθηκε παραπάνω είναι κάτι υποκειμενικό.

Είδη ομοιοκαταληξίας

Για να ομοιοκαταληκτεί ένας στίχος με τον άλλον δε χρειάζεται απαραίτητα να είναι ο αμέσως επόμενος, μπορεί να είναι και ο ακόμα παρακάτω κι έτσι έχουμε το δίστιχο με ομοιοκαταληξία, τετράστιχο με ομοιοκαταληξία κλπ. Μπορεί να προσδίδει μέτρο στο ποιήματα, αρκεί να μην ξεφεύγει απ’ αυτό και να μη χαλάει το νόημα. Βέβαια υπάρχουν και τα ποιήματα χωρίς ομοιοκαταληξία, καθώς και πολλά που γίνονται τραγούδια.

Συνοψίζοντας

Εν κατακλείδι μπορούμε και πάλι να πούμε ότι η ποίηση είναι ένα πάρα πολύ όμορφο λογοτεχνικό είδος και είναι και κάνει πολύ καλό σ’ όποιον ασχολείται μαζί της.

Δημιουργός δοκιμίου: Γιάννης Μπάτσης, φοιτητής Διαχείρισης πολιτισμικού περιβάλλοντος και νέων τεχνολογιών